بررسی عوامل جامعه شناختی موثر بر تمایل دانشجویان (تحصیلات تکمیلی) دانشگاه تهران به مهاجرت از کشور (برون کوچی)

همه ساله عده ای از فارغ التحصیلان ایرانی وعده ای از دانشجویان به قصد ادامه تحصیل و به دست آوردن مدارک علمی و تخصصی به کشورهای اروپای غربی و ایالات متحده آمریکا و کانادا عزیمت می نمایند و به عللی تعدادی از آنان در جوامع پیشرفته مزبور جذب شده و حاضر به مراجعت به میهن خود نیستند . باتوجه به اهمیت فراون نیروی انسانی ماهر و تحصیلکرده در فرآیند توسعه کشور ، برآن شدیم تا با بررسی عوامل جامعه شناختی مؤثر بر تمایل دانشجویان به مهاجرت از کشور گامی در جهت رفع این مسأله اجتماعی برداریم . هدف کلی از پژوهش حاضر ، بررسی عوامل جامعه شناختی مؤثر بر تمایل دانشجویان ( تحصیلات تکمیلی ) دانشگاه تهران به مهاجرت از کشور ( برون کوچی ) می باشد . چارچوب نظری این تحقیق شامل نظریات عوامل دافع و جاذب اورت لی ، مهاجرت مایکل تودارو ، دوگانگی ساختار گیدنز و هویت جمعی تالکوت پارسونزمی باشد . در این تحقیق از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است که علاوه بر توصیف فرآیند مورد مطالعه ، به تبیین آن نیز پرداخته است . جمعیت آماری در این پژوهش ، دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه تهران می باشند که در حین انجام تحقیق (1386 و 1387) مشغول به تحصیلند و 9731 نفر می باشند . روش نمونه گیری در این تحقیق ، نمونه گیری طبقه بندی می باشد و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و تعداد نمونه 358 نفر تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات ، از آزمونهای همبستگی ، تحلیل رگرسیون ، آزمونهای t و f و آزمون توکی استفاده شد . نتایج حاصل از تحلیل فرضیات نشان داد : مردان بدلیل موقعیت اجتماعی که دارند بیشتر از زنان تمایل به مهاجرت از کشور دارند ؛ هرچه عوامل جاذبه در مقصد بیشتر باشد ، تمایل به مهاجرت بیشتر است و هرچه عوامل دافعه در مبدأ بیشتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است . بعلاوه عوامل جاذبه در مقصد بیش از عوامل دافعه در مبدأ بر تمایل دانشجویان به مهاجرت از کشور تأثیر داشته است ؛ هرچه میزان هویت ملی کمتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ هرچه بی ثباتی شغلی در مبدأ بالاتر رود تمایل به مهاجرت بیشتر می شود ؛ هرچه امکانات رفاهی و آموزشی و پژوهشی در مقصد بیشتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ هرچه در مبدأ درآمد نامناسب تر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ هرچه امکانات رفاهی و آموزشی و پژوهشی در مبدأ کمتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ هرچه میزان امنیت شغلی در مقصد بیشتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ هرچه میزان درآمد مناسب در مقصد بیشتر باشد تمایل به مهاجرت بیشتر است ؛ همچنین افرادی که اصلاً با کشورهای خارجی ارتباط ندارند و یا بصورت سالیانه ارتباط دارند میزان مهاجرت در آنها بسیار پایین است اما افرادی که بصورت هفتگی با کشورهای دیگر در ارتباطند تمایل به مهاجرت در آنها بالاست .